+13 °С
Болотло
VK
Бөтә яңылыҡтар

ӘКИӘТТӘ ҠУНАҠТА

Тимур РӘХМӘТУЛЛИНБәрҙе менән Шамбы(Әкиәт)Борон-борон заманда, йондоҙҙарһыҙ күктәрҙә, бик ҡараңғы төндәрҙә йәшәгән ти, бер Бәрҙе. Йорто булған шаршыла[1], тулҡындар шашып аҡҡанда. Шулай йәшәп, төнөн йоҡлап ятҡанда, сауҙагәр ҡайтып барған, моҡсайы төшөп ҡалған. Бәрҙе шул тауышҡа уянып, һиҫкәнеп ҡото осоп, тулҡындар менән аҡҡан, һил урынға барып сыҡҡан. Яңы урынды күреп эй ҡаушаған, ул ҡурҡҡан. - Һин кем? Йоҡомдо бүлдереп бында нисек килеп сыҡтың?- тигән Шамбы асыуланып, таш аҫтынан башын сығарып.Бәрҙе ни әйтергә белмәйенсә:- Мин ни, Бәрҙе.- Үҙенең шулай килеп сығыуын оятҡа һанап, яуап эҙләп тирә-яҡҡа ҡараған да, Шамбының ташы өҫтөндә ятҡан бер моҡсай тәңкәне күреп, күҙе ҡыҙып.- Был тәңкәләр һинекеме?- тиеп һораған. Шамбы таш йортонан сығып:- Юҡ, был минеке түгел. Бәлки ул һинекелер? Беҙҙең яҡта һинең кеүек балыҡтар ҙа, был әйберҙәр ҙә юҡ.Шул саҡ Бәрҙе:- Әй, был минең көмөш тәңкәләрем. Шуны юғалтып, эҙләп бында килеп сыҡтым, - тигән.

Шомбай һоҡланып:
- О, ҡалай матурҙар! Балҡышып яталар.
- Эйе, - тигән Бәрҙе маһайып. – Был урын нисек атала? Миңә хәҙер ҡайтыр кәрәк.
- Мин йәшәгән яҡ, ятыу, тиеп атала. Ә һинең шаршы өҫ яҡта. Ҡана, дуҫым, оҙатайым. Тәңкәләреңде тотоп барышайым.
Был һүҙҙәрҙе ишеткән Бәрҙенең асыуы килде. Байлығымдың яртыһын алып ҡуймаһын тиеп нәфсеһе уянды.
- Юҡ, Шамбыҡай, күтәреп ҡайтырға үҙ көсөм етә.- Тине лә Бәрҙе эй күтәрҙе, эй күтәрҙе, былдыра алмағас, тәңкәләрен кейеменә теҙҙе. Унан инде ҡалғандарын һыйҙыра алмағас, яңы танышына ҡарап:
- Атыу, быларын тотошоп барырһың. Ә мин алдан йөҙөп юл күрһәтермен,- тигән.
Был тәҡдимде ишеткән Шамбы эй ҡыуанған, яңы дуҫының ышанысына һөйөнөп бөтә алмаған. Шулай итеп, улар юлға сыҡҡан. Бәрҙе инде ялтыр-йолтор тәңкәле кейеме менән юлды яҡтыртып барған. Ә Шамбының шатлығы моҡсайҙың ауырлығын да тоймаған. Шаршыға килеп еткәс, Шамбының ҡанаттарының көсө етмәгән. Эй ҡайғырып: “Нисек кенә итеп дуҫыма еткерәйем”,- тиеп, баш ватҡан. Шамбы аҡыллы булған, әмәлен уйлап тапҡан. Бар көсөнә тәңкәләрҙе йылға өҫтөнән алға һипкән. Ә улар шул тиклем осҡандар, күккә менеп алҡалай эленгәндәр.
Ә беҙҙең Бәрҙебеҙ үҙ йортона ҡайтып еткән, артындағы Шамбыны күрмәгәс, эй асыуланған:
- Мин уға ышанып ярты байлығымды бирҙем, ә ул уны урлап ҡасҡан. Был тәңкәләрҙе бирмәйәсәкмен бер кемгә лә!- тиеп асыуланған һәм бер ҡасан да тәңкәле кейемен сисмәҫ булған.
Шамбы ҡайтҡан йортона. Ҡушылған бурысын үтәй алмағанға эй ғәрләнгән, таш аҫтынан ғына йондоҙҙарҙға- һауалағы тәңкәләргә ҡарап дуҫын һағынған. Ә улары шунан башлап, Шамбының һөйөүенә мәҙхиә йырлап, һәр юлсыға балҡышып юл күрһәтеп торғандар.
Читайте нас: