Мозафар тышҡа сыҡһа, уны утын тейәгән дөлдөл көтә, ти. Етмәһә, һандыҡ тора, ти. Һандыҡты асһа, елән, ҡама бүрек, ситек, ҡурайын һалыр өсөн һауытына тиклем бар, ти.
Был тиклемде көтмәгән үгәй әсәй, Аҡбуҙатта елеп килгән егетте күргәс, тәгәрәп китә яҙған да серҙе систереп тә алған, ти.
Шунда уҡ Мотаһарын утынға ебәргән. Ул, ҡоро утын түгел, сыбыҡ-сабыҡты ла йыйырға эшкинмәгән, ҡарға сумған, ти. Ҡараңғы төндә йоморо һары ай уға ярҙам итергә тырышып, эргә-тирәһен яҡтыртҡан. Ҡыу ҡурайҙы күреп ҡалған да һындырып алып, уты баҙлап янған өйгә йүнәлгән. Ҡурай моңон тыңлайым, тип килгән ҡуянды типкесләп, ҡыуып ебәргән, ти.
– Һәр хәлдә ҡурҡаҡ ҡуянды түгел, айыу бабайҙы бейетәм инде. Ул миңә бүләк бирә! – тип аҡырған. Ашығып барғас, ағас ботағына эләгеп, ҡурайын һындырған, ти. Урман батшаһының мейесендә һәр саҡ бығырлап һоло бутҡаһы бешә икән. Алып ашаған да буш һауытын ишек төбөнә ырғытҡан. Үҙе мейес башына менеүе булған, йоҡлап киткән, ти.
– Кем минең урынымда йоҡо һимертә? Егет, һиңә нимә кәрәк? – тиеп, өҫтөндәге ҡарын һыпырып, айыу бабай килеп ингән.
– Мозафарҙыҡынан да еллерәк атыңды, бер һандыҡ алтыныңды тейәй һал да ҡайтайым, – тигән, ти, йоҡоло күҙҙәрен төйгөсләп.
– Миңә килгән егет мине ҡурайында уйнап бейеткәйне, – тигән, ти, Айыу бабай. Эшкинмәгән ҡурайын алып, ул яғынан да, был яғынан да өрөп ҡараған, ҡурайы уйнамаған шул.
– Ҡайтырға рөхсәт, – тигән, ти, кейектәр хужаһы. Сыҡһа, утын тейәлгән дөлдөл көтә икән. Уның ултырыуы булған, аты йән-фарман сабып сығып китеүе булған, ти. Саба торғас, ағасҡа һуғылған да ташбаҡаға әүерелгән дә ҡуйған, ти. Һандығын асһа, эсендә таш икән. Ташбаҡа атында ул әле булһа ни ҡайтып етә алмай, ни ҡурай таба алмай, аҙашып йөрөй, ти. Яуыз әсәһе әле булһа урманда улын эҙләй, тиҙәр.
Мозафар һәр башҡорт егетен ҡурайҙа уйнарға өйрәткән, тиҙәр. Ҡурайҙың тылсымы, сихырлы көсө Башҡорт илендә генә түгел, сит ҡитғаларға ла таралған, ти. Ҡурай башҡорт халҡының милли уйын ҡоралына әүерелгән.
Аңлатма: Сөгөн – суйын сүлмәк.
Әбйәлил районы Теләш ауылы.