КӨЛӘСӘБИКӘ менән КҮМӘСБАЙ
Әллә булған, әллә булмаған, ти, әсеҡамырҙар һәм сөсөҡамырҙар иле. Һис кенә лә татыу йәшәмәгән улар. Үҙҙәрен иң тәмлеһе, иң хушлыһы һәм иң-иңе тИп һанаған. Шуға ла сәмләнеп уҙышыр булғандар, ти. Бына тағы ла әсеҡамырҙар иленән Көләсәбикәне, ә сөсөҡамырҙар иленән Күмәсбайҙы һайлап, ярышҡа сыҡҡан, ти, улар.
Бәйгенең тәртибен урынлаштырыр өсөн хөКөмдар булып Ҡыҙыл борос был эште үҙ ҡулына алған. Ығы-зығы ҡуйырып китһә, хәҙер үк ҡыҙарынып-бүртенеп боросон сәсә башлай икән.
— Үтә лә тәМле булып бешер өсөн бик оҙаҡ майлап һыйпайҙар мине, — тип, Күмәсбай һүҙ башлаған.
— Һөтөн дә, йомортҡаһын да, май-ҡаймаҡ та йӘлләмәйҙәр. Хатта төрлө тәмләтКестәр, шәкәр ҡомо, ҡабартҡыстар...
Яйлап, тәмләп һөйләгән Күмәсбайҙың һүҙен бүлеп, әсеҡамырҙар:
— Йә, ярай, етер, бигерәк маһайма! Башҡаларға ла һүҙ бир, — тип, Көләсәбикәне алға сығарғандар. Ә ул һөйләй белә-ә!
— Мин — Көләсәбикә! Кемдер Көлсәбикә лә ти. Әле генә Күмәсбай: “Май-ҡаймаҡТан торам”, — тип маҡтанды. Ә бына минең өсөн ҡомалаҡ йыйып, ҡайнатып, һөҙөп һыуыталар. Самалап он, тоҙ ҡушып йылы урында әсетәләр. Шунан инде яңы ҡабартманы сөпрә йәки әсетке тип атайҙар.
— Мәшәҡәтле икӘнһең! — тип ҡысҡырған түҙемһеҙ Күмәсбай.
— Ашыҡма, Күмәсбай, сөсө ҡамырың әсеп китеүе ихтимал, — тип көлгән, ти, Көләсәбикә. Ә үҙе бер ни булмағаНдай:
— Шунан сөпрәгә һыу, үҫемлек майы өҫтәп иҙәләр ҙә әсетергә ҡуялар. Был икмәк башы була. Силәк тулып, ҡабарғас, яңынан он өҫтәп ике ҡуллап баҫалар, — тип һүҙен йөпләргә торғанда...
— Әсе булғас, борОсоң ҡайҙа! — тип ҡысҡырып ебәргән ти “утын” сәсә-сәсә хөкөмдар Ҡыҙыл борос.
— Юҡ, юҡ, хөрмәтЛе хөкөмдар, ҡамырға борОс һалмайҙар. Уны әсеткәнгә генә әсе тиҙәр. Ана ныҡ сөсөләнгәндәр һалһын, тәм инер, исмаһам, — тип һүҙҙе КүмәсБайға күсерә һалған Көләсәбикә.
— Йә, нимә әйтерһегеҙ, сөсө ҡамырҙар? — тигән Ҡыҙыл борос.
— Үҙегеҙ беләһегеҙ, боростоң эше башҡа. Һеҙ бит иң шәп тәмләткес! — тигән Күмәсбай уңайһыҙ хәлгә ҡалмаҫ өсөн “һалам ҡыҫтырып”.
Ярыш ҡыҙған саҡта ғына күмәс-көләсәләрҙе, хатта хөкөмдарҙы ла табынға алып ҡУйғандар, ти. Ҡыҙыл борос иһә, һүҙен дауам итеп:
— Ярыш бик тә ҡыҙыу. СөсөЛәр ҙә, әселәр ҙа бирешмәй. Бөтә яҡлап килешкәндәр. Ә шулай ҙа минең ҡарарым — тигеҙлек! Әсе ҡаМырмы, сөсөмө, уның баш һүҙе — ИКМӘК! — тигән.
Ә Ҡамырҙар иле юҡҡа сыҡҡан, ти. Ә бәлки, булмАғандыр ҙа, үәт!
Билдәләнгән баш хәрефтәрҙе эҙләп табып мәҡәлде уҡығыҙ.
Йәшеренгән мәҡәл: Икмәктән оло булма!